Τὸ παλαιὸ νεκροταφεῖον

Τὸ παλαιὸ νεκροταφεῖον

σϞ΄

«δοιαὶ γάρ τε πύλαι ἀμενηνῶν εἰσὶν ὀνείρων·
αἱ μὲν γὰρ κεράεσσι τετεύχαται, αἱ δ᾽ ἐλέφαντι·
τῶν οἳ μέν κ᾽ ἔλθωσι διὰ πριστοῦ ἐλέφαντος,
οἵ ῥ᾽ ἐλεφαίρονται, ἔπε᾽ ἀκράαντα φέροντες·
οἳ δὲ διὰ ξεστῶν κεράων ἔλθωσι θύραζε,
οἵ ῥ᾽ ἔτυμα κραίνουσι, βροτῶν ὅτε κέν τις ἴδηται.»
Ὁμήρου Ὀδύσσεια, ῥαψῳδία Τ

Ἔνι καὶ τ’ ὄνειρον ζωὴ κι’ ἔν’ τῆς ζωῆς τὸ μέρος,
ἀμὴ ζωὴ ἀλλόκοσμη, ἐν φύσει ἀλλοτέῤῥᾳ,
ζῇ ἡ ἐδῶ τοὺς τόπους της, ζῇ κεῖνο ἄλλους τόπους.
Τυχαῖοι κι’ ἅπαξ ἔνιοι ζοῦν κι’ οὐδὲν ξαναθωρεῖς τους,
κι’ εἰς ἄλλους βρίσκεσ’ ἐνιαχοῦ καὶ πάλε περπατεῖς τους.
Γεῖς ἦτον ὀνειρότοπος ὅπου συχνῶς εὑρέθη.
Ἐτράβαε τὴν ἀνηφοριά, τὴν ἅμαξα ὡδηγοῦσεν,
δρομοῦσεν χωματόδρομον, διέσχιζεν χερσοτόπους,
κι’ ἀρηὰ ληοδέντρη ἐβίγλιζεν, τὰ γεροξερανθῆκαν.
Κι’ ἀπάνω εἰς τὴν λοφοπλαγιά, μὲ τῆς ὁδοῦ τὸ πέρας,
ἔσμειγεν πύλην ἁψηλὴν ποὺ σιδηρᾶ ὠρθωνότουν,
ἔσμειγεν καὶ μαντρότοιχον ποὺ τρίμετρος στεκότουν.
Κι’ ὅντες τὴν πύλη ἐδιάβαινεν ἐτοῦτα ἐντὸς ἐθώρει:
Μνημούρια ἐκεῖντο, ἐμάρμαιραν, ἦσαν σταυροὶ ἀράδες,
μὲ χωματένιες περασιὲς κι’ εἰς τάξεις χωρισμένα,
μ’ ἀνθοὺς νὰ καλλωπίζουν τα, δεντρὰ νὰ δροσοσκιάζουν,
κι’ οὐδέποτε συγνέφιαζεν κι’ ἀεὶ λιακάδα ἐκράτει.
Κι’ ἦτο ἐκκλησάκι χθαμαλὸν κι’ ἔλαμπ’ ἀσβεστωμένον,
στασίδια σκοῦρα εἶχε σειριές, δῶ, κεῖ κρέμοντο εἰκόνες,
κι’ εἶχε ἀποθήκη στὴν μεριά, μὲ πόρταν ἐκοινώνει.
Στ’ ὄνειρον τοῦτο εὐφραίνετον, σταλιὰ νὰ ἐφοβότουν,
λευκοὺς σταυροὺς ἐγύριζεν, ἔπλενεν τὰ μνημούρια,
ἀνέγνωθεν τὰ ὀνόματα καὶ συλλογιότουν χρόνους,
τάχα ἱστορίες ἔνιωθεν κι’ ἐμάνθανεν προγόνους,
γαλήνη ἔπιν’ ἐσώκαρδα, τοῦ ἡλιοῦ τὸ χάιδι ἐῤῥούφα.
Ἔν’ οὐροβόρος ὁ καιρός, στ’ ὄνειρον πάλ’ εὑρέθη.
Αἴθουν τὰ σκότη ἀστρόχυτα καὶ φωτοκρουσταλλιάζουν,
πέφτει, κοιμᾶται, πάει βυθούς, κι’ ὀνειροκαταδυέται,
κι’ ἀνηφορίζων ὁδηγεῖ, σιδηροπύλη σμείγει,
γυρνᾷ σταυροὺς μαρμαρινούς, μνημούρια καθαρίζει,
προγόνων βλέπει ὀνόματα κι’ ἡδὺ λούζεται ἡλιόφως.
Πραγμάτων χρείαν ἐννοεῖ, στὴν ἀποθήκ’ ὑπάγει,
ῥάφια, κασσέλες, ψάχνει τα, μπαοῦλ’ ἀνακατώνει,
κι’ ὅπως σκυφτὸς γυρεύει τα, γροικᾷ καὶ πόρτα τρίζει.
Ὀρθώνεται καὶ στρέφεται κι’ ἡ πόρτα μισανοίγει,
φάσμα προβαίνει ἀνάντια του, γυνὴ τὸν ἀντικρύζει,
κορακομάλλ’ ἀγριόθωρη, χλωμή, σκελεθρωμένη,
μ’ ὀμμάτι’ ἄδεια, κυκλόμαυρα, μοβόρα, ἀσπροεντυμένη.
Κραυγάζει τον, οὐρλιάζει τον, λὲς σκίζεται ὁ λαιμός της,
μὰ εἰκόνα, οὐδὲν ἀκούγεται, μιὰ φρίκη ποὺ ἐβουβάθη.
Ἐξ αἴφνης πρῶτον πιάνεται, πισωπατάει σκιαγμένος,
τὸ ψέμμα ἔπειτα μελετᾷ, τὰ θάῤῥητα μαζώνει,
κατά της βγαίνει πότορμος, τὸ φάσμα ἐξηφανίσθη,
τὸ κατωκάσσι ἀνωπερνᾷ, στὸ ἐκκλησάκιν μπαίνει,
στὸ κέντρο στέκει πάντερμος κι’ ὁλόγυρα ἐξετάζει.
Φωτόσφαιρες δυὸ ὑψώνονται, μετέωρες λευκολάμπουν,
μήτε τρανὲς μήτε μικρές, σὰν τόπια ποδοσφαίρου.
Τὰ πέρα δῶθε ἀρχινοῦν, μπρὸς πίσω γύρους φέρνουν,
ἀπ’ τὸ ἱερὸν στὴν εἴσοδον, σιμὰ εἰς τὰ πανωθύρια,
ἀπ’ τὴν σκεπὴ στὸ δάπεδον, διάμεσα εἰς τὰ στασίδια,
μ’ ἀντιτροχιὲς κυκλώνουν τον, σταυρώνονται, μακραίνουν,
πτῆσιν ποιοῦν μ’ ἀλλοκοτιές, πετοῦν δαιμονισμένες.
Ὁλόρθος στέκει, δὲν κουνεῖ, τὸ βλέμμα του ἀκλουθεῖ τες,
κι’ ὡσὰν μ’ ἀνθρώπους νὰ ὁμιλῇ τὰ τέτοια ξεστομίζει:
«Τὸ ἤξευρα, τὸ ἐμάντεψα, τὸ ψέμμα σας γνωρίζω,
τὸ φάσμα ὅπου ἐχτίσατε νὰ μὲ καταφοβίσῃ·
κι’ ἂν νῦν πετᾶτε στ’ ὄνειρον ἐτοῦτο ὑπογράφω,
στὸ ὑπνοκελλί μου εὑρίσκεσθε, αἰωρεῖσθε ὅπου κοιμοῦμαι,
καὶ θέατρον μοὶ παίζετε, φέρνετε τάχ’ ἀλήθειες,
μυριάδες ἔτη ὡς κάμνετε κι’ ἀνθρώπους ξεγελᾶτε.
Τσίρκο καὶ σαλτιμπαγκολόϊ τῆς φιλντισένιας πύλης!
Νεκράνακτες τῶν διάκενων, δαιμόνοι τοῦ ἀβυσσόθεν,
στὸ θέατρον τοῦ ἀπατηλοῦ δεινοὶ μπερντεδοπαῖχτες.
Τρόμοι, μηνύματα, οἰωνοί, σοφίες, φανερώσεις,
μαντεῖες, δῶρα, ἐξωτισμοί, τέρατα, θεῖα, σημεῖα,
τί ῥεπερτόριον πλούσιον! Σκοπός; Ποδηγεσία.
Οἱ ἁπλοῖ ἀνθρῶποι ἀρνοῦνται σας, δαιμόνου πιάνουν αὔρα
καὶ τὸ κακὸ ἀκρουμαίνονται, πέργυρα ὡς ἀνασαίνει,
κι’ ὀρθώνονται οἱ τρίχες των σὰ ἰδοῦν τὸ νεκροφῶς σας·
φωνὴν ἀηδόνος κι’ ἂν ἀκοῦν τὸ γρύλισμ’ ἀγροικοῦν το,
ὡς λάφια πρὸς φευγιὸ ἀμπηδᾶν καὶ μήτε σᾶς πιστεύουν.
Ἀμ’ ἔχετε κοινὸ πιστόν, τ’ ἀείποτε ἀκλουθεῖ σας,
ἀγέλη ὅπου σᾶς ἁλυχτάει, συνάφι ὅπου καλεῖ σας:
Ῥηγαῖοι καὶ πολιτικοί, εὐγεναριό, αὐθεντάδες,
θεατρῖνοι, ψευδοθεουργοί, χρηματουργοί, λογᾶδες,
κι’ ὅλοι ὅπου δύναμιν πεινοῦν κι’ ἡ ματαιότης ἄρχει,
ἐξυπνοπούλια τοῦ καιροῦ καὶ σούργελα τοῦ ὑπάρχειν,
κοπρόψυχοι μισάνθρωποι, γῆς κι’ οὐρανοῦ ἡ αἰσχύνη,
οἱ ἀθῷον αἷμα γεύονται, κοιμοῦνται ἐν γαλήνῃ. 
Τοῦτοι θαῤῥῶ οἱ πελάτες σας, μὲ δαύτους συνεργεῖτε,
φαίνεσθε ὀμπρός των σὰν θεοί, ταχυδακτυλουργεῖτε,
κι’ ὅσα ποθοῦν τοὺς τάζετε, δολώματα κουνᾶτε,
τοὺς γάντζους ἀσημώνετε, στὸν βοῦρκον τ’ ἀμολνᾶτε.
Κι’ οἱ ἄμοιροι δαγκώνουν τα, σούρνοντ’ ἀγκιστρωμένοι,
συμμάχους σας τοὺς χρίζετε, κρατοῦν γενηὲς δεμένοι,
τάχα εὑρεθῆκαν διαλεχτοί, πρεπὸ νὰ κυβερνοῦν μας,
καὶ μέσῳ αὐτῶν σεῖς ἄρχετε, βαστᾶτε τους, βαστοῦν μας.
Λατρεῖες θεμελιώνετε κι’ οἱ ἀνέμυαλοι ἐξυμνοῦν σας,
εἰς λέσχες τοὺς μαντρώνετε καὶ κρυφοπροσκυνοῦν σας,
διδάσκετε τὸ κακουργεῖν, τὸ κάλλος νὰ φονεύουν,
τὸν βιὸ νὰ πλέκουν μ’ ἀραχνιές, τὸ νοῦ πῶς νὰ μολεύουν.
Τέχνες κατέχετ’ ἄπειρες κι’ ὅλες βαμμένες μαῦρες,
κι’ ὁρμήνειες κεῖ ὅπου δώνετε ξεσποῦν κακοῦ ἀνάβρες,
φτώχεια, πολέμοι, ἀνωμαλιά, φόβος, τυράγνι’, ἀῤῥώστια,
οἱ στεναγμοὶ κι’ οἱ πόνοι μας πρέζα ἰδική σας κι’ ὅστια.
Τὴν θνητουριὰ ἐσκλαβώσατε καὶ πλέει στὴν δυστυχία,
θεοὶ τῆς γῆς κομπάζετε, μὰ εἶστε ἁπλῶς… μαφία».
Σιωπᾷ· μὲ νεῦρα ἐγιόμισεν, μ’ ὄργητα πλημμυρίζει,
τὴν χέρα του σηκώνει εὐθύς, τὴν ῥώμη ἀκέρηα βάζει,
κι’ ὡς οἱ φωτόσφαιρες περνοῦν τὴν μιὰ καταχεριάζει.
Τὸ φῶς της ἐβαθούλωσεν κι’ ὑπάγει λαβωμένη,
κι’ ὡσὰν ἀγιοῦπες τὸν γυρνᾶν, μακρόθεν, δὲν ζυγώνουν,
ὁλόρθος στέκει, δὲν κουνεῖ, τὸ βλέμμα του ἀκλουθεῖ τες,
κι’ ὕστερον σβηέται ἡ θύμησις καὶ τ’ ὄναρ ξεθωριάζει,
φυρονεριὰ ποὺ ὑποχωρεῖ κι’ ἄμμους γυμνοὺς ἀφήνει,
τιτάνιον ἀναδυέται φῶς, τὰ σκότη τρώει, χαράζει.
Τὴν ἄλλη νύχτα ἔπεσεν κι’ ἡσύχως ἐκοιμήθη,
τὴν τρίτη ἐπέμψαν γδικιωμόν, σουκκούμπι τοῦ ἐῤῥίχθη,
ἢ τέτοια ἀρχῆθεν ὕφαιναν, σχέδιο ἀμαυρὸν ἐπλέκαν.